Onderzoek naar de professionele identiteit van osteopaten in Nederland

Biedt het verleden handvatten voor de toekomst?

L. van den Bos

De osteopathie wint aan bekendheid in Nederland en vanuit de beroepsvereniging en registers wordt ingezet op de professionalisering en erkenning van de osteopathie. Er is een beweging naar meer structuur, naar meer richtlijnen, naar geaccrediteerd onderwijs, kortom naar meer organisatie. In het centrum van deze dynamiek staat de werkende osteopaat die dagelijks zijn1 steentje bijdraagt aan het verbeteren van de gezondheid van zijn patiënten. De vraag is in hoeverre de behoefte aan professionalisering van het beroep de professionele identiteit van de individuele osteopaat beïnvloedt. Staat de osteopaat achter deze ontwikkelingen? Hoe beleeft hij zijn werk en waaruit haalt hij zijn motivatie? Verandert zijn taakbeleving en motivatie in de loop van zijn werkend bestaan? Wat zijn zijn zorgen over de toekomst van het beroep en in hoeverre zijn deze zorgen terecht?
Om te begrijpen waarom juist nu bepaalde ontwikkelingen in de osteopathie spelen, is kennis van de geschiedenis van de osteopathie zelf, maar ook van de geschiedenis van de context waarin zij opereert een belangrijke voorwaarde. Een geschiedenis komt niet voort uit een logisch algoritme, maar uit een samenloop van omstandigheden. Hoe meer bekend is van de geschiedenis, hoe meer begrip opgebracht kan worden voor de huidige situatie en hoe beter een inschatting gemaakt kan worden van ontwikkelingen in de toekomst. Daarom is in dit onderzoek de geschiedenis van de osteopathie in Nederland samengevat.
Vervolgens is de professionele identiteit van de Nederlandse osteopaat middels een questionnaire in beeld gebracht. Hiervoor is er een literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn de kenmerken van professionele identiteit, professioneel zelfverstaan en het osteopaatschap uitgewerkt. Op basis van het literatuuronderzoek zijn indicatoren bepaald ter onderbouwing van de vragen voor de questionnaire. De questionnaire is uitgestuurd naar ca. 120 osteopaten die minimaal hun casuïstiekexamen hebben gehaald. Met behulp van de resultaten (responspercentage 30%) is een profiel van de gemiddelde Nederlandse osteopaat opgesteld. De gemiddelde Nederlandse osteopaat is gemotiveerd, vindt zichzelf kwalitatief goed, voelt zich vrij in zijn handelen en zijn eigen ontwikkeling en ziet de toekomst over het algemeen positief tegemoet. Hij besteedt veel aandacht aan de relatie met de patiënt en minder aan de relatie met bijvoorbeeld collega’s en medici. Hij uit de nodige zorgen over de negatieve kanten van de professionalisering en de behoefte aan erkenning van het beroep met als grootste vrees inperking van de vrijheid in handelen en de verarming van het gedachtegoed van de osteopathie.
De professionele identiteit van de osteopathie wordt gevormd door een veelheid aan professionele identiteiten van osteopaten. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat osteopaten opereren als solisten en hun vrijheid koesteren. Voor organisaties, zoals beroepsverenigingen en registers, die het collectief vertegenwoordigen is het samenbrengen van al deze solisten een uitdaging. Onderzoek naar de professionele identiteit van de osteopaat geeft inzicht in de beweegredenen van de individuele osteopaat en is daarom waardevol voor de strategiebepaling van het collectief. Thema’s die hierin naar voren komen kunnen worden gespiegeld aan de geschiedenis van de osteopathie en aanverwante beroepen zoals de manuele therapie en fysiotherapie hetgeen eveneens kan helpen bij de strategiebepaling voor de toekomst.

Oktober 2016

Literatuuronderzoek

186