Osteopathie op de kaart

Een kwantitatief onderzoek over de omvang en spreiding van osteopaten in Nederland

J. de Beer

Dit onderzoek heeft als doel de spreiding van de osteopathische zorg over het land in kaart te brengen. Hoe zijn de osteopaten verspreid over het land? Is dat aanbod ook in evenwicht met de vraag naar osteopathische zorg? Of zijn er regio’s waar dit uit balans is? En hoe ziet dit er in de toekomst uit? Het onderzoek richt zich enkel op de geregistreerde osteopaten die in Nederland praktijk voeren. Ook worden behandelingen aan niet-Nederlands ingezetenen buiten beschouwing genomen.

Om deze vragen te kunnen beantwoorden is eerst het aanbod van de osteopathische zorg in kaart gebracht. De belangrijkste bron hiervoor vormen de beroepsregisters van de NRO en de NOF en het AGB-register. De beroepsregisters zijn ontdubbeld op osteopaten, praktijkadressen en e-mailadressen voor verder gebruik. Het NRO heeft 79% van alle osteopaten in het register staan, de NOF de overige 21%. Met het AGB-register is aangetoond dat de groei in het aantal osteopaten over de laatste vijf jaar 13,8% bedraagt en dat het aandeel vrouwen dat zich jaarlijks inschrijft als osteopaat gestegen is van 18% tot het jaar 2000, naar 57% in de laatste twee jaar. Op dit moment is 42% van de geregistreerde osteopaten vrouw. Van de 986 praktijkadressen valt op dat er veel gevestigd zijn in Zuid-Limburg en ten oosten van de Maas, dat de provincie Noord-Brabant goed bedekt is met osteopaten en dat er in de noordelijke provincies aanmerkelijk minder dekking is. Vanuit de drie Nederlandstalige opleidingsinstituten is geen informatie verkregen over de in- en uitstroom van studenten waardoor er geen inzicht is op de verwachte instroom van osteopaten in het werkveld. Voor een vergelijking met andere zorgverleners heeft het CBS helaas geen cijfers beschikbaar in de open datasectie en heeft deze analyse niet kunnen plaatsvinden. De enquête onder de osteopaten heeft geen bijdrage kunnen leveren aan de capaciteit van het aanbod op regio niveau, daarvoor was de respons te laag.

Aan de vraagzijde is dit onderzoek beperkt gebleven tot de gegevens die het CBS beschikbaar stelt. Er is geen informatie vrijelijk beschikbaar bij de verzekeraars over volumes en kosten van osteopathische zorg op landelijk of regionaal niveau. De enquête onder de patiënten heeft bruikbare inzichten gegeven over reistijden. De respons was te laag om een indruk te krijgen over de spreiding van de vraag naar osteopathische zorg. Met enkel de CBS-gegevens is de spreiding van de potentiële vraag goed in kaart te brengen, evenals de ontwikkeling van deze spreiding in tijd. Daaruit blijkt dat de verstedelijking verder gaat toenemen en er in sommige regio’s een lichte krimp verwacht wordt.

Bij het integreren van de vraag- en aanbodgegevens is gebruik gemaakt van afstands- en reistijdinformatie waarmee de dichtheid van praktijklocaties voor patiënten en het verzorgingsgebied van de osteopaat in kaart kan worden gebracht, gebruik makend van verschillende reistijden en afstanden. De dichtheid van de praktijklocaties kent regionaal veel verschillen waarbij minder dichtbevolkte gebieden relatief minder aanbod van osteopathische zorg bieden. Ten aanzien van het verzorgingsgebied voor de osteopaten kan gesteld worden dat in die gebieden meer kansen liggen voor de instromende osteopaten maar brengt de groeiverwachting voor die gebieden een risico met zich mee.

Dit onderzoek heeft veel inzichten gebracht en kan met meer middelen en tijd nog beter inzicht geven in de vraagzijde naar osteopathische zorg.

Oktober 2022

Kwantitatief onderzoek

86